Het Experiment van Het Nationale Theater Jong (HNTjong)
De 3e klassen van de havo kregen op 15 en 16 april jl. in de voorstelling ‘Het Experiment’ prikkelende morele dilemma’s voorgelegd over groepsdruk en radicalisering. De voorstelling bekeken ze in een van onze dubbele lokalen in school, zodat de hele klas aanwezig kon zijn. Na heel wat weken hadden we de klassen h3a, h3b, h3c en h3m even compleet!
De voorstelling werd voorafgegaan door een workshop. De leerlingen kregen via koptelefoon te horen dat ze meededen aan een onderzoek naar hun ‘volggedrag’. Eerst zijn de opdrachten nog simpel, maar de stem leidt ze steeds meer naar een gevarenzone: waarom accepteren ze eigenlijk de autoriteit van hun docent? Heeft die wel het beste met hen voor? Een voice-over maakt het de leerlingen steeds moeilijker. Telkens moeten ze beslissen of ze blijven staan of gaan zitten. Hoe reageren de anderen? Wat doe jij wanneer je goede vriend blijft staan?
Het Experiment is gebaseerd op de tv-film 'The wave', beter bekend van de Duitse verfilming 'Die Welle' in 2008. In het waargebeurde verhaal laat een middelbareschooldocent zijn leerlingen ervaren hoe de psychologische massamanipulatie door het naziregime destijds werkte. Hij brengt ze groepsdiscipline bij, bestraft afwijkend gedrag en beloont conformisme. Zo vormt hij de klas om tot een homogene groep die blindelings het voorbeeld van de grote leider volgt. Maar het experiment loopt totaal uit de hand: het ‘experiment’ verspreidt zich daadwerkelijk als een olievlek over de school.
Voor HNT geeft regisseur Casper Vandeputte het verhaal een draai. Drie inmiddels volwassen leerlingen die destijds onderdeel waren van het experiment, geven nu presentaties op middelbare scholen over wat ze hebben ervaren. Halverwege de voorstelling komen er nog twee ex-leden van de beweging binnen die juist trots op de gebeurtenissen terugkijken. Zo komt steeds meer de relativiteit van de ‘waarheid’ centraal te staan, waarmee de voorstelling afwijkt van het moreel eenduidige origineel. Vandeputte: „Wiens waarheid volg je? Die vraag moest centraal staan.” (Uit: Theater voor scholieren over groepsdruk: hoe ver ga je voor je idealen? NRC door Marijn Lems)
Eveline Hesp, docent drama en ckv